Miłość platoniczna to dość szeroki termin, pod którym kryją się nie tylko relacje z osobami niespokrewnionymi, ale też z najbliższymi członkami rodziny. Rozpatrując to zagadnienie, odniosę się do różnych odcieni tego wyjątkowego uczucia. Wspólnie przyjrzymy się, kiedy miłość platoniczna wzbogaca nasze życie, a w jakich sytuacjach zamyka nas na relacje romantyczne. Każdy z nas posiada swoją sieć wsparcia społecznego, która dodaje sił w trudnych chwilach. Co to jest miłość platoniczna i kiedy ma szanse na przetrwanie?
Miłość platoniczna – definicja
Zastanawiasz się, czym jest miłość platoniczna? Definicja tego uczucia sięga czasów starożytnych. Została stworzona przez Platona i przedstawiona w jego dziele „Uczta”. Greccy filozofowie spotkali się, aby dyskutować nt. różnych odcieni uczuć. Platon, Sokrates i Deotyma prezentowali swoje koncepcje. Jedną z nich była platoniczna miłość. Definicja tego uczucia wskazuje na to, że nie posiada ono komponentu erotycznego. Między dwojgiem ludzi występuje bliskość emocjonalna i więź duchowa. Brakuje zmysłowości i fizycznych zbliżeń. Miłość platoniczna uchodzi za niezwykle podniosłą. Jej zwolennicy podkreślają, że opiera się na stabilniejszych fundamentach niż pożądanie. Towarzyszy jej również altruizm. Jeśli nadal zadajesz sobie pytanie: miłość platoniczna – co to, w dalszej części artykułu postaram się dokładniej przybliżyć to zagadnienie.
Na czym polega miłość platoniczna?
Na czym polega miłość platoniczna? Przykłady zawsze najlepiej przybliżają dane zagadnienie i pomagają je zrozumieć. Kiedy zakochujemy się w drugiej osobie, ale wiemy, że ta nie odwzajemnia naszego uczucia, doświadczamy wyżej wspomnianego stanu. Możemy pozostawać z nią w bliskiej relacji, spotykać się, rozmawiać i wspierać. Jednocześnie nie wykraczamy poza zachowania charakterystyczne dla przyjaźni czy koleżeństwa. Nasza znajomość jest pozbawiona erotycznego kontekstu. Niektórzy twierdzą, że utkwili we friendzone.
Platoniczna miłość – co to znaczy z perspektywy nastolatka? Jako młodzi ludzie wykazujemy większą skłonność do idealizacji ukochanej osoby. Przypisujemy jej same zalety, pomijając wady. Często żyjemy imaginacjami na temat drugiej osoby, a nie tym, co naprawdę sobą reprezentuje. Mając kilkanaście lat, zakochujemy się w nauczycielach, starszych kolegach, a nawet w artystach znanych z pierwszych stron gazet. Na szczęście z czasem ten stan przemija i pojawia się przestrzeń na stworzenie relacji romantycznej, która zaspokaja wszystkie nasze potrzeby. W tym miejscu pragnę zaznaczyć, że zakochanie a miłość to dwa różne terminy, choć często traktujemy je jako tożsame. Czasem widząc kogoś po raz pierwszy, czujemy, że przeszywa nas sycylijski piorun. Zakochujemy się, ale od miłości, która stanowi głębsze uczucie, dzieli nas jeszcze spory kawałek drogi.
Miłość platoniczna to termin, którym często posługujemy się w kontekście związków na odległość. Dziś dużo podróżujemy, odwiedzamy odległe zakątki świata. Poznajemy wielu ciekawych ludzi. Zdarza się, że ze względu na iskrę podtrzymujemy kontakt po powrocie do domu. Zaspokajanie potrzeb w związku jest bardzo ważne. Miłość platoniczna na odległość zapewnia nam wsparcie emocjonalne. Druga osoba zawsze chętnie nas wysłucha, ale fizycznie nie pomoże nam wnieść nowych mebli do mieszkania. Nie zrealizujemy z nią również swoich fantazji erotycznych.
Koncepcja miłości platonicznej – skąd pochodzi?
Wiemy już, czym jest miłość platoniczna. Na początku wspominałam, że jej koncepcja narodziła się podczas jednej z filozoficznych dysput. Platon, Sokrates i Deotyma spotkali się, a następnie każda z osób wygłosiła krótki wykład na temat miłości. Zaowocowało to wyróżnieniem jej trzech rodzajów. Miłość platońska a platoniczna to, wbrew pozorom, nie to samo, ponieważ grecki filozof preferował umiar. Uważał, że najlepiej, aby relacja z drugą osobą nie tylko zaspokajała potrzeby seksualne, ale także przyczyniała się do duchowego rozwoju. Więź emocjonalna stanowiła dla niego ważny komponent tego wyjątkowego uczucia. Uważał, że tylko rozwijając w sobie piękno i duchowość, możemy zbliżyć się do Absolutu i pełni szczęścia. Aby lepiej zobrazować, co oznacza miłość platoniczna, warto wymienić wszystkie 3 rodzaje tego uczucia opisane w dziele „Uczta”.
- Eros to miłość, która opiera się na pożądaniu i zmysłowej fascynacji. Platon uważał, że rozpoczyna się od zapachu, co pozostaje zgodne ze współczesną wiedzą. Biolodzy zauważyli, że ludzie wydzielają feromony, które rejestruje narząd lemieszowy. Służą one do oceny atrakcyjności potencjalnego partnera. Grecki filozof uważał, że Eros nie wyklucza rozwoju więzi duchowej i emocjonalnej, co czasem skutkuje przeobrażeniem się pożądania w miłość dojrzałą.
- Philos bazuje na przyjaźni i jest pozbawiona kontekstu erotycznego. Można tu wymienić relację rodzic-dziecko, wnuk-babcia, ale też koleżanka-koleżanka czy kolega-kolega.
- Agape to termin, którym Platon określał bezinteresowną miłość człowieka do Boga. Grecki filozof uważał, że stanowi ona źródło altruizmu w codziennym życiu. Miłość do Absolutu zapoczątkowuje szlachetne uczucie do innych ludzi i przyrody.
Rodzaje miłości platonicznej
Istnieją różne relacje platoniczne, nie wszystkie posiadają akcent romantyczny. Kochamy bowiem nie tylko osoby niespokrewnione, których obraz początkowo idealizujemy, ale także członków swojej rodziny i przyjaciół.
Miłość platoniczna nieodwzajemniona charakteryzuje się tym, że jedna osoba zakochuje się w drugiej, często przypisując jej mnóstwo zalet. Jej uczucie jest jednostronne i często pozostaje niewypowiedziane. Przyjaźń damsko-męska czasem wiąże z nieodwzajemnioną miłością i utkwieniem we friendzone. Wspomniana relacja nierzadko generuje sporo cierpienia. Kiedy zakochujemy się w przyjacielu bez wzajemności, czerpiemy radość ze wspólnych chwil, ale jednocześnie boli nas, gdy interesuje się kimś innym. Pozbawiamy samych siebie szansy na szczęśliwy związek z osobą, która zaspokoiłaby wszystkie nasze potrzeby emocjonalne i seksualne.
Miłość platoniczna na odległość jest dziś często spotykana. Pasja do podróży sprawia, że odwiedzamy różne części świata. Czasem wystarczy wakacyjny wyjazd nad Bałtyk, aby poznać kogoś wyjątkowego. Drugi człowiek zaspokaja nasze potrzeby emocjonalne, okazuje nam zainteresowanie i wsparcie, ale mieszka na drugim końcu Polski. Nic nie wskazuje na to, że będziemy regularnie spotykać się w realu, ale podtrzymujemy platoniczne relacje przez internet. Z jednej strony wzbogacają one nasze życie. Zyskujemy człowieka, przed którym możemy się otworzyć i opowiedzieć o swoich problemach. Z drugiej ta relacja czasem powstrzymuje nas przed wejściem w związek z kimś bardziej dostępnym.
Miłość platoniczna do członka rodziny/przyjaciela to kolejne zagadnienie, któremu warto się przyjrzeć. Pokrewieństwo biologiczne i duchowe sprawia, że darzymy siebie głębokim, altruistycznym uczuciem, któremu nie towarzyszy popęd seksualny. Relacje z rodziną i przyjaciółmi wzbogacają nasze życie, czyniąc je lepszym. Każdy z nas potrzebuje sieci wsparcia społecznego. Przekonujemy się o tym, gdy napotykamy na trudności na swojej drodze. Platoniczny przyjaciel wówczas wysłuchuje nas i okazuje zrozumienie, zapewnia nam tym samym bezpieczeństwo emocjonalne. Rozmowa z nim sprzyja koregulacji emocji i wyciszeniu obaw.
Miłość platoniczna w stałym związku to uczucie, które opiera się na więzi emocjonalnej i duchowej. Brakuje w nim podtekstu erotycznego. Niekiedy decydujemy się na białe małżeństwo, czyli związek bez seksu. Kochamy siebie, okazujemy sobie czułość i wsparcie. Nie ma tutaj pożądania, które rozpala zmysły i zachęca do zbliżeń fizycznych. Białe małżeństwo może się udać, gdy obie strony są aseksualne. Gorzej, gdy jedna z nich posiada potrzeby erotyczne.
Czy miłość platoniczna ma sens – czy taki związek ma szanse?
Wiele osób zadaje mi pytanie: czy miłość platoniczna ma sens?. Trudno udzielić na nie jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ wszystko zależy od jej odcienia oraz konkretnych osób. Powyżej wymieniłam 4 rodzaje miłości platonicznej. Miłość do członka rodziny lub przyjaciela ma największe szanse na przetrwanie. Opiera się bowiem na altruizmie i chęci niesienia pomocy drugiej osobie. Dwie strony łączą ze sobą więzy krwi lub emocjonalne. Członkowie rodziny i przyjaciele tworzą sieć wsparcia społecznego, której potrzebujemy w codziennym życiu. Badania naukowe wykazały, że brak bliskościowych relacji jest bardziej szkodliwy od palenia papierosów. Zwiększa ryzyko depresji, wystąpienia chorób otępiennych i nowotworowych. Więzi z rodziną i przyjaciółmi warto pielęgnować.
Miłość platoniczna w stałym związku także ma spore szanse na happy end, gdy obie strony są świadome własnych potrzeb. Aseksualizm stanowi jedną z czterech głównych orientacji psychoseksualnych. Charakteryzuje się brakiem popędu seksualnego. Jeśli obie strony nie odczuwają libido, mogą stworzyć szczęśliwy związek bez seksu. Gorzej, gdy jedna wyrzeka się swoich potrzeb erotycznych w imię miłości romantycznej. Może z czasem zacząć żałować swojej decyzji, co doprowadzi do poważnego kryzysu.
Miłość platoniczna na odległość czasem skutkuje tym, że obie strony postanawiają razem zamieszkać i wzbogacić relację o udane życie seksualne. Zdarza się, że znajomość jest przez lata podtrzymywana za pośrednictwem internetu. Zapewnia oparcie emocjonalne w trudnych chwilach, ale brakuje w niej fizycznej obecności. Druga strona nie pomoże nam w codziennych sprawach takich jak zakupy, sprzątanie czy remont. Nie zaspokoi też naszych potrzeb seksualnych, co rodzi frustrację. Czasem miłość platoniczna na odległość zamyka nas na szczęśliwy związek z kimś, kto znajduje się obok nas.
Miłość platoniczna nieodwzajemniona niekiedy kończy się naturalnie. Nastolatek dorasta i przestaje fascynować się popularnym piosenkarzem, aktorem czy ulubionym nauczycielem. Wchodzi w relację romantyczną ze swoim rówieśnikiem, który odwzajemnia jego uczucie. Zdarza się, że latami tkwimy we friendzone, licząc na to, że przyjaciel w końcu nas doceni. Poczuje tę samą iskrę, która przeszyła nasze ciało. Często nieświadomie skazujemy siebie na cierpienie. Widzimy, jak platoniczny przyjaciel nawiązuje relacje romantyczne i żałujemy, że to nie my stanowimy obiekt jego westchnień.
Nieodwzajemniona miłość platoniczna
Powyżej wspominałam, że miłość platoniczna nieodwzajemniona często staje się źródłem bólu emocjonalnego. Codziennie spotykamy swojego przyjaciela, kolegę czy szefa, ale on nie widzi w nas potencjalnego partnera/potencjalnej partnerki. Regularny kontakt podsyca nasze uczucie. Miłość platoniczna – jak się odkochać? Poniżej zamieściłam kilka cennych wskazówek.
Jak sobie radzić z nieodwzajemnionym uczuciem platonicznym?
Każda nieodwzajemniona miłość rodzi ból i cierpienie. Rzutuje negatywnie na nasze poczucie własnej wartości. Sprawia, że czujemy się gorsi i niegodni miłości. Zastanawiamy się, co jest z nami nie tak, że nie potrafimy rozkochać w sobie przyjaciela/szefa/kolegi. Zapominamy przy tym, że uczucia rządzą się swoimi prawami. Prawdopodobnie druga osoba szuka kogoś innego, kierując się własnym skryptem. Sami postępujemy w podobny sposób. Zdarza się, że ktoś okazuje nam zainteresowanie, proponuje randkę, ale mu odmawiamy. Nie postrzegamy tej osoby jako mało atrakcyjnej, zaniedbanej czy nudnej. Posiadamy własny wzór idealnego partnera, a ten człowiek do niego nie pasuje. Kiedy uświadomimy sobie tę prawidłowość, przestaniemy popadać w kompleksy. Nabierzemy nieco dystansu do relacji z przyjacielem/kolegą/szefem.
Miłość platoniczna prowadzi do idealizacji drugiej osoby. Przypisujemy jej same zalety, często bezpodstawnie pomijając wady. Warto spojrzeć na drugiego człowieka przez pryzmat jego cech, a nie własnych wyobrażeń. Dostrzeżemy wówczas, że niekoniecznie nadaje się na naszego partnera. Wprawdzie tej osoby nie opuszcza poczucie humoru, ale brakuje jej odpowiedzialności. Tymczasem potrzebujemy kogoś, kto zapewni nam poczucie bezpieczeństwa i zechce współdzielić z nami pewne obowiązki.
Trudno odkochać się w przyjacielu czy koledze, gdy regularnie się widujemy. Rozluźnienie kontaktu może wydawać się sporym wyzwaniem, gdyż uzależniliśmy się od obecności drugiej osoby. Warto podjąć ten krok, bo tylko wówczas osłabimy połączenia neuronalne, które odpowiadają za nasze uczucie. Tworząc nowe, zyskujemy szanse na odkochanie i zbudowanie szczęśliwego związku z kimś innym, kto zaspokoi wszystkie nasze potrzeby.
Miłość platoniczna a romantyczna
Wiele osób zastanawia się, czy miłość platoniczna a romantyczna to synonimy, którymi można posługiwać się zamiennie. Oba terminy mają nieco inne znaczenie. Jak wcześniej wspominałam, miłość platoniczna opiera się na bliskości emocjonalnej i duchowej. Brakuje w niej popędu seksualnego i zmysłowości. Miłość romantyczna to uczucie, które wyzwala silne pożądanie. Początkowo bazuje głównie na erotycznej fascynacji. Z czasem relacja wzbogaca się o intymność i zaangażowanie, przez co ulega pogłębieniu. Miłość romantyczna to świadomy wybór, decydujemy się żyć u boku drugiej osoby, zdając sobie sprawę z jej zalet i wad. Jednocześnie nie tylko rozwijamy aspekt duchowy i zaspokajamy swoje potrzeby emocjonalne, ale też uprawiamy seks. Wbrew obiegowej opinii, Platon nigdy nie potępiał miłości romantycznej. Nawoływał tylko do umiaru między zmysłowością a duchowością.
Jak współcześnie rozumieć miłość platoniczną?
Uczucie, któremu towarzyszy bliskość emocjonalna i duchowa, to miłość platoniczna. Współcześnie rozumie się ją jako pokrewieństwo dusz. Postrzega się ją jako wzniosłą i wyjątkową, ponieważ pozbawioną seksualności i zmysłowości. Mówi się o niej w kontekście par aseksualnych, które nie odczuwają libido. Ludzie pozbawieni popędu seksualnego zawsze istnieli w społeczeństwie. Dopiero niedawno zaczęli walczyć o swoje prawa, utworzyli własne stowarzyszenia, a ich postulaty pojawiają się na marszach równości.
Współcześnie miłość platoniczna łączy wiele par, które żyją w związku na odległość. Partnerzy utrzymują codzienny kontakt przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii. Prowadzą wideorozmowy, podczas których dzielą się swoimi radościami i troskami. Zapewniają sobie bezpieczeństwo emocjonalne i optymalny poziom pobudzenia. Zdają sobie sprawę, że druga osoba zawsze je wysłucha i zrozumie, a w trudnych chwilach okaże wsparcie.
Choć świat zmienia się bardzo dynamicznie, wciąż zakochujemy się w osobach, które nie odwzajemniają naszego uczucia. Często regularnie się z nimi widujemy, co tylko umacnia miłość i sprawia, że z każdym dniem wzrasta nasze zaangażowanie. Nastolatki nadal obdarzają uczuciem swoich idoli, choć dziś nie zawsze są to piosenkarze i aktorzy, a coraz częściej influencerzy.
Przeciwieństwo miłości platonicznej
Wzniosła, oparta na bliskości emocjonalnej i duchowej – taka jest miłość platoniczna. Przeciwieństwo tego uczucia stanowi Eros. To miłość, która bazuje na fizycznej fascynacji i pulsującym pożądaniu. Warto zadbać o to, aby realizując potrzeby seksualne, jednocześnie pielęgnować więź. Kiedy dbamy o rozwój uczucia, jego aspekt duchowy i emocjonalny, doświadczamy miłości dojrzałej. Nasz związek zyskuje stabilny fundament, który gwarantuje mu trwałość. Relacja romantyczna staje się wówczas źródłem spełnienia i szczęścia. Jest wolna od frustracji, która często pojawia się tam, gdzie pomijamy ważne dla nas potrzeby.
Jedynie osoby aseksualne nie odczuwają libido. Jeśli występuje u nas pociąg fizyczny, to na dłuższą metę miłość platoniczna stanie się dla nas męcząca. Podświadomie dążymy do Eros i wierzymy, że druga strona w końcu odwzajemni nasze uczucie. Dzieje się tak niezwykle rzadko, dlatego warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czy dalsze czekanie ma sens. Robiąc rachunek zysków i strat, przekonamy się, czy miłość platoniczna nas nie ogranicza i nie pozbawia szansy na szczęśliwy związek.
Podsumowanie
W niniejszym wpisie starałam się pokazać, na czym polega miłość platoniczna. Chciałam przybliżyć jej różne wymiary. Sieć wsparcia społecznego odgrywa ważną rolę w życiu każdego z nas. Pragniemy otaczać się ludźmi, którzy okazują nam zainteresowanie i zrozumienie. Zauważono, że im więcej budujemy bliskościowych relacji, tym lepszym zdrowiem i samopoczuciem cieszymy się w codziennym życiu. Miłość platoniczna wśród członków rodziny i przyjaciół stanowi źródło altruizmu i dobra.
Osoby aseksualne, które nie odczuwają libido, mogą dziś wspólnie zbudować szczęśliwy związek. Nie postępują wbrew sobie, decydując się na zbliżenie w imię miłości. Kluczową rolę w ich przypadku odgrywa otwarta komunikacja. Kiedy od początku stawiamy sprawę jasno i mówimy o braku libido, nie wprowadzamy potencjalnego partnera w błąd. Unika on frustracji z powodu niezaspokojenia potrzeb seksualnych.
Najwięcej trudności rodzi nieodwzajemniona miłość platoniczna oraz uczucie, które pojawiło się i zapoczątkowało związek na odległość. Wspomniane relacje z jednej strony zaspokajają potrzeby emocjonalne, z drugiej generują cierpienie. Zanim zdecydujemy się na tego typu znajomość, zastanówmy się, czy w pełni nam odpowiada. Czasem warto otworzyć się na poznanie nowych ludzi i nową miłość, w której zrealizujemy wszystkie swoje oczekiwania.
Choć pozbawiona zmysłowości miłość platoniczna ma swój urok, to nie demonizujmy Eros, której towarzyszy pociąg fizyczny. Już Platon zauważył, że pełni ona ważną rolę w codziennym życiu, jeśli tylko nie zapominamy o swoich potrzebach duchowych.
Bibliografia:
- Pawlukiewicz P.; O miłości; Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2022
- Platon; Uczta; Wydawnictwo Armoryka, 2019
- Wojciszke B.; Psychologia miłości; Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2022
W pracy z klientami najważniejsze jest dla mnie indywidualne podejście.
Choć wydaje się, że ludzie mają podobne problemy i wszystko da się opisać konkretną jednostką chorobową, wierzę, że nie ma dwóch tych samych historii. Ważne jest dla mnie także stworzenie przestrzeni, w której klient poczuje się bezpiecznie – i w której łatwiej będzie nam wzajemnie się rozumieć. Dobre relacje są bardzo istotne w mojej pracy. W życiu także! W trakcie prowadzenia terapii indywidualnych wielokrotnie zauważyłam, jak wiele problemów związanych jest z relacjami właśnie. Zdarzało mi się zapraszać na sesję partnerów moich klientek – i wychodziło z tego dużo dobrego. Dlatego naturalnym krokiem było dla mnie pójście w stronę terapii par.
Jestem magistrem psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, posiadam Certyfikat Psychoterapeuty Poznawczo-Behawioralnego (PTTPB nr 482), ukończyłam studia podyplomowe z zakresu seksuologii klinicznej na SWPS.