Egoista w związku – kim jest i czy może się zmienić?

Egoista w związku bywa bardzo trudnym partnerem, ponieważ pełni głównie rolę biorcy. Koncentruje się na własnych potrzebach, rzadko spełnia oczekiwania innych. Kiedy wejdziemy z nim w relację romantyczną, w pewnym momencie dostrzeżemy wyraźną asymetrię. Zacznie nam doskwierać poczucie niesprawiedliwości. Okaże się, że choć udzielamy ogromnego wsparcia swojemu partnerowi, to nasze zaangażowanie rzadko spotyka się z odwzajemnieniem. Kto to egoista i czy potrafi kochać innych?

Egoista – kto to taki?

Osoba, która koncentruje się na zaspokajaniu własnych potrzeb to egoista. Co to znaczy w praktyce? Kiedy nasze oczekiwania nie są zbieżne z wizją partnera, to prawdopodobnie nie zostaną spełnione. Egoista rzadko robi coś dla innych i niechętnie im ustępuje. Zaspokaja cudze potrzeby, gdy ma w tym wyraźny interes. Np. zależy mu na uzyskaniu awansu w pracy, dlatego wsłuchuje się w oczekiwania klientów, aby uzyskać dobry wynik sprzedażowy. Kiedy chce zdobyć czyjąś przychylność, potrafi być czarujący i miły.

Natomiast gdy jakieś rozwiązanie nie leży w interesie egoisty, to nie spotka się z jego aprobatą. Np. kiedy potrzebujemy, aby podwiózł nas do lekarza, a w okolicy przychodni nie ma nic, co wzbudzałoby jego zainteresowanie, prawdopodobnie odmówi pomocy. Nawet mąż egoista niechętnie udziela realnego wsparcia swojej partnerce, gdy ta podupadnie na zdrowiu.

Egoista a egocentryk – na czym polega różnica?

Kto to jest egoista, a czym wyróżnia się egocentryk? Choć oba terminy czasem traktuje się jako swoje synonimy, to w rzeczywistości służą one do określenia dwóch odmiennych postaw.

Egocentryk uważa, że odgrywa najważniejszą rolę we wszechświecie. W związku z tym wszyscy powinni dostosowywać się do jego potrzeb i wizji. Często samego siebie postrzega jako nieomylnego i wyjątkowego. Egocentryk wychodzi z założenia, że zawsze ma rację. Poglądy, które wyznaje, próbuje narzucić innym, nie licząc się z tym, że każdy człowiek przyjmuje własną perspektywę. Trudno mu dostrzec popełnione błędy. Chciałby, aby świat funkcjonował wedle przyjętych przez niego reguł. Egocentryk pragnie, aby wszyscy dostosowywali się do niego, zwracali na niego uwagę, pamiętali o nim i go wyróżniali. Czuje się lepszy od innych. Przykład egocentryzmu: jak mogłaś nie odwiedzić mnie, gdy byłaś u babci w szpitalu?.

Egoista nie postrzega samego siebie jako nieomylnego i nie wykazuje skłonności do narzucania innym swoich poglądów. Oczekuje natomiast od świata, że ten będzie zaspokajał jego potrzeby. Ceni sobie wygodę, dlatego nie wyświadcza przysług, chyba że widzi w nich jakąś korzyść dla siebie. Egoista nie rezygnuje ze swoich potrzeb na rzecz innych ludzi. Partnera traktuje jako dawcę, a samego siebie stawia w roli biorcy. Chętnie korzysta ze wsparcia, ale nie udziela go drugiej osobie. Wiemy już, co to znaczy egoista. W dalszej części artykułu przyjrzymy się temu, jak wygląda związek z taką osobą.

Egoizm w związku – przyczyny i skutki egoistycznych zachowań w związku

Tuż po narodzinach każdy z nas wykazywał egoizm. Koncentracja na własnych potrzebach zapewniła nam przetrwanie. Płacząc i krzycząc, sygnalizowaliśmy swoje potrzeby. Chcieliśmy mieć rodziców obok siebie i źle znosiliśmy sytuację, kiedy znikali z pola widzenia lub zajmowali się innymi. Egoizm na początkowym etapie życia stanowi naturalną strategię przetrwania. Na świat przychodzimy całkowicie niezdolni do samodzielnej egzystencji. Nasze elementarne potrzeby zaspokajają opiekunowie. Z czasem koncentracja na własnych oczekiwaniach stopniowo ustępuje miejsca postawom altruistycznym. Egoizm w związku stanowi poważny problem i utrudnia zbudowanie partnerskiej relacji.

Przyczyny egoizmu w związku

Egoista w związku tylko bierze, niewiele dając w zamian. Próby zbudowania z nim relacji partnerskiej opartej na równości napotykają na liczne trudności. Egoista często wciela się w postać dziecka, a nas obsadza w roli rodzica, który ma zaspokoić jego potrzeby. Co ukształtowało jego postawę i podejście do innych ludzi?

Przyczyny egoizmu nie zostały ustalone i potwierdzone. Część naukowców skłania się ku tezie, że ma on podłoże genetyczne. Niektórzy z nas wykazują mniejszą skłonność do altruizmu niż inni, ponieważ swoją strategię przetrwania opierają na zaspokajaniu własnych potrzeb.

Istnieją przesłanki, które wskazują na związek między egoizmem a sposobem wychowania. Niekiedy rodzice rezygnują ze swoich potrzeb na rzecz dziecka. Odmawiają sobie wypoczynku, zakupu nowych butów czy wieczornego wyjścia ze znajomymi, aby nie zawieść syna czy córki. W ten sposób nieświadomie wysyłają dziecku sygnał, że jego potrzeby są najważniejsze, a inni ludzie służą do ich zaspokajania.

Psycholodzy z zainteresowaniem przyglądają się też zachodnim społeczeństwom, w których główny nacisk kładzie się na indywidualizm. Z jednej strony jego promowanie przynosi korzyści. Jedynie zaspokajając własne potrzeby, możemy dostrzec i spełnić oczekiwania innych ludzi. Kiedy brakuje nam sił, bo odczuwamy zmęczenie po całym tygodniu pracy, raczej niechętnie zareagujemy na prośbę o pomoc. Odpoczynek pozwala nam naładować „wewnętrzne akumulatory”, które wspierają postawy altruistyczne. Z drugiej strony indywidualizm coraz częściej przedstawia się jako cel sam w sobie, co zniechęca nas do niesienia pomocy i budowania relacji opartych na współpracy.

Częste skutki egoizmu w związku

Zarówno facet egoista, jak i kobieta egoistka ma problem z budowaniem zdrowych relacji międzyludzkich. Osoby, które wykazują taką postawę, posiadają mniej przyjaciół. Trudniej im stworzyć trwały i satysfakcjonujący związek. Nawet jeśli egoista w niego wejdzie, to jego partner/partnerka dość szybko dostrzeże brak równowagi. Relacje romantyczne funkcjonują prawidłowo, gdy każda z osób zarówno bierze, jak i daje.

Egoista w związku odczuwa zadowolenie z relacji tylko na jej początku. W fazie zakochania chętniej zaspokajamy potrzeby partnera, bo wykazujemy skłonność do jego idealizowania. Z czasem zaczyna nam doskwierać poczucie niesprawiedliwości. Przestajemy zgadzać się na nierówny podział obowiązków, kosztów utrzymania i brak zaangażowania ze strony partnera. Bardzo często, gdy egoista nie wykazuje dobrej woli i nie zamierza zmienić swojego zachowania, następuje rozstanie.

Badania psychologiczne wskazują na to, że ludzie, którzy mają satysfakcjonujące relacje z innymi, deklarują wyższy poziom zadowolenia z życia. Posiadając grupę wsparcia, łatwiej przetrwamy przeciwności losu. Oparcie emocjonalne, jakie zapewniają nam inni, staje się źródłem optymalnego pobudzenia. Nasz układ nerwowy przechodzi w stan relaksacji, ponieważ wiemy, że w razie trudności możemy liczyć na partnera czy przyjaciół. Egoista w związku, choć stara się dbać o własne potrzeby, to w rzeczywistości często zostaje sam. Działa tutaj reguła wzajemności. Skoro nikomu nie pomagaliśmy, to inni również nie udzielą nam wsparcia.

Czy egoista potrafi kochać?

Egoista traktuje związek jako relację, która zaspokaja jego liczne potrzeby. Erich Fromm sformułował zaskakującą tezę, że człowiek, który koncentruje się tylko na sobie, w gruncie rzeczy nie kocha samego siebie. Odczuwa ogromną pustkę emocjonalną, cierpi na niskie poczucie własnej wartości i doskwierają mu niezaspokojone potrzeby. Ze względu na deficyty poszukuje kogoś, kto na nie odpowie. Zarówno żona egoistka, jak i mąż egoista nie kocha siebie, więc nie potrafi pokochać partnera/partnerki. Tacy ludzie często nie wiedzą, czym jest miłość, bo nigdy jej nie doświadczyli. Nie rozumieją języka wzajemności, który opiera się na równowadze między dawaniem a braniem.

Abraham Maslow, który stworzył słynną piramidę potrzeb, wychodził z założenia, że nie ma nic złego w priorytetowym traktowaniu własnych potrzeb. Dopóki potrafimy dostrzec innych ludzi i stać nas na altruizm, nasza postawa nie wywiera szkodliwego wpływu społecznego. Czasem pomagamy innym, nie oczekując nic w zamian, bo samo udzielanie wsparcia sprawia nam przyjemność. Niekiedy jednak dbamy o siebie i swój rozwój. Jeśli nie potraktujemy swoich potrzeb priorytetowo, to zabraknie nam „paliwa” do pomagania innym.

Egoista nie czuje się gotowy do niesienia pomocy innym. Chętnie korzysta z ich wsparcia, ale go nie ofiarowuje. W związku tylko bierze – uwagę, zainteresowanie, czułość. Sam tego nie oferuje. Czy egoista potrafi kochać? Często nie umie okazywać miłości. Nie otrzymamy od niego wsparcia emocjonalnego, czułości czy dobrego seksu.

Egoizm w związku wykazuje różne nasilenie. Niekiedy ma charakter okresowy i wynika np. z przeżywanych trudności. Reasumując, nie każdy, u kogo występują zachowania egoistyczne, nie potrafi kochać. Niektórzy ludzie są zdolni do miłości, jednak w danym okresie życia nie umieją jej dawać.

To czy egoista potrafi kochać zależy zarówno od przeszłości danej osoby jak i od sytuacji w jakiej aktualnie się znajduje.

Facet egoista w związku – objawy

Facet egoista w relacjach romantycznych zachowuje się w dość charakterystyczny sposób. Na początku znajomości możemy mieć problem, aby rozpoznać niepokojące postawy. Druga strona stara się bowiem wywrzeć na nas dobre wrażenie, abyśmy zaangażowali się w związek. Wiemy już, kto to egoista. To człowiek, który koncentruje się tylko na własnych potrzebach i niechętnie spełnia oczekiwania innych. Kiedy w związek wchodzi facet egoista, objawy, jakie zdradza, często obejmują następujące zachowania:

• nie potrafi słuchać, ale dużo mówi o sobie;
• nie zaspokaja potrzeb, ale domaga się spełnienia własnych oczekiwań;
• niechętnie niesie pomoc w trudnych sytuacjach;
• nie zapewnia wsparcia emocjonalnego;
• w seksie dąży do własnej przyjemności, nie zapewnia orgazmu partnerowi/partnerce;
• odmawia sprawiedliwego podziału obowiązków domowych;
• nie chce sprawiedliwie współdzielić kosztów utrzymania;
• · nie ma bliskich przyjaciół.

Jak postępować z facetem egoistą?

Jeśli w Twojej głowie pojawiła się myśl: mój facet to egoista, na początek spróbuj porozmawiać z nim o zachowaniach, które Ci przeszkadzają. Czasem druga strona nie zdaje sobie sprawy, że narusza równowagę w związku. Zdarza się, że mąż egoista po rozmowie wykazuje chęć do pracy nas sobą i relacją. Zaczyna interesować się nami, dzielić obowiązki domowe i koszty utrzymania.

Facet egoista w łóżku potrzebuje jasnego komunikatu, że seks nie zapewnia nam orgazmu. Przy omawianiu tego rodzaju zagadnień warto zachować empatię, aby nie urazić partnera, a jedynie wyrazić swoje potrzeby. Skoncentruj się na tym, jakie formy pieszczot sprawiają Ci przyjemność, unikaj oskarżycielskiego tonu.

Jak postępować z facetem egoistą? Postaw mu jasne granice w związku i nie wyręczaj go we wszystkim. Nie zgadzaj się na opłacanie całego czynszu z własnych zarobków, nie pokrywaj wszystkich kosztów utrzymania. Poproś partnera o partycypowanie w rodzinnym budżecie oraz w obowiązkach domowych. Bądź asertywna/asertywny i zatroszcz się o swoje potrzeby. To zdrowy egoizm, bez którego na dłuższą metę trudno czerpać satysfakcję z życia.

Jeśli Twoje prośby spotykają się z jawnym lekceważeniem, zastanów się, czy ta niesymetryczna relacja ma sens. Zadaj sobie pytanie: co daje mi obecny związek?. Czasem warto rozważyć rozstanie, aby móc stworzyć partnerską relację z kimś innym.

Kobieta egoistka w związku – objawy

Kobieta egoistka zachowuje się podobnie jak facet egoista, czyli:

• uważa, że partner powinien zaspokajać jej potrzeby, ale sama lekceważy jego oczekiwania;
• swój czas woli poświęcać na przyjemności aniżeli na omówienie problemów partnera;
• niechętnie dzieli się z partnerem swoimi zasobami – czasem, umiejętnościami, pieniędzmi;
• oczekuje królewskiego traktowania, samej dając nic albo bardzo niewiele;
• mówi o sobie, nie skupia się na wypowiedziach partnera;
• niechętnie pomaga innym, w tym partnerowi;
• obowiązkami i kosztami życia obarcza głównie partnera;
• podczas seksu koncentruje się na swoim orgazmie.

Znamy już odpowiedź na pytanie: egoistka – kto to?. W kolejnym akapicie przyjrzymy się temu, jak postępować w relacji z nią, aby przywrócić stan równowagi w związku.

Jak postępować z kobietą egoistką?

Egoistka w związku potrzebuje jasnych komunikatów z naszej strony. Tylko w ten sposób uświadomimy jej, że nie odpowiada nam obsadzenie w roli dawcy. Aby otwarta komunikacja przybliżyła nas do naprawy sytuacji, zadbajmy o to, aby opierała się na empatii i szacunku. Wówczas żona egoistka zyskuje możliwość refleksji i zmiany dotychczasowych zachowań.

Kiedy znamy odpowiedź na pytanie: kto to egoistka?, przyjrzyjmy się zachowaniom partnerki i postawmy jej jasne granice. Np. jest mi przykro, że nie chcesz mnie wysłuchać. Sam pozostaję otwarty na Twoje potrzeby, ale czuję się niesprawiedliwie traktowany, gdy nie mogę poruszyć z Tobą żadnej kwestii, która mnie trapi.

Jeśli granice w związku nadal będą naruszane, a egoistka okaże się odporna na zmiany, warto rozważyć rozstanie. Druga strona otworzy się na potrzeby innych, jeśli tego zechce. Nikogo nie skłonimy do zmiany zachowania wbrew jego woli.

Cechy egoisty w związku

• Brak empatii: Egoista w związku często nie przejmuje się uczuciami ani potrzebami partnera. Nie jest w stanie wczuć się w jego sytuację ani zrozumieć jego perspektywy.

• Egocentryzm: Egoista w związku skupia się głównie na sobie i swoim własnym dobrobycie. Decyzje podejmuje głównie w oparciu o swoje własne korzyści, niezależnie od tego, jak wpływają na partnera.

• Brak kompromisu: Egoista w związku często upiera się przy swoim i nie jest skłonny do negocjacji ani ustępstw w związku. Jego priorytetem jest zawsze zadowolenie własne, nie partnera.

• Wykorzystywanie partnera: Egoista w związku może wykorzystywać swojego partnera do realizacji swoich celów, bez względu na to, czy partner jest z tym zgodny czy nie. W związku często brakuje równowagi i partner może czuć się wykorzystywany.

• Brak wsparcia: Egoista w związku nie jest skłonny do udzielania wsparcia emocjonalnego czy fizycznego partnerowi w trudnych sytuacjach. Jego głównym zainteresowaniem jest własne dobro, a nie dobro partnera.

• Ograniczona perspektywa: Egoista w związku często ma trudności z zauważeniem perspektywy partnera i uwzględnianiem jego potrzeb i pragnień. Skupia się tylko na sobie i swoich własnych celach.

Zachowania egoistyczne w związku – przykłady

Egoizm w związku to zachowanie, które skupia się na własnych potrzebach i pragnieniach partnera, często kosztem jego potrzeb. Może to obejmować takie zachowania jak:

• Koncentrowanie się tylko na własnych potrzebach i pragnieniach. Partner egoistyczny może być skłonny do podejmowania decyzji, które są korzystne dla niego, nawet jeśli nie są korzystne dla jego partnera. Na przykład może zdecydować się na spędzenie weekendu z przyjaciółmi, nawet jeśli jego partner chciałby spędzić czas z nim.
• Nie szanowanie granic partnera. Partner egoistyczny może nie respektować granic w związku swojego partnera, co może prowadzić do poczucia krzywdy lub wykorzystywania. Na przykład może próbować namówić swojego partnera do seksu, nawet jeśli partner nie chce.
• Oskarżanie partnera o bycie egoistycznym. Partner egoistyczny może oskarżyć swojego partnera o bycie egoistycznym, aby usprawiedliwić swoje własne zachowanie. Na przykład może powiedzieć swojemu partnerowi, że jest egoistyczny, bo chce spędzać czas z rodziną.
• Brak empatii dla partnera. Partner egoistyczny może nie być w stanie zrozumieć lub współczuć uczuciom swojego partnera. Na przykład może nie pomóc swojemu partnerowi, który jest smutny lub zdenerwowany.

Jeśli Ty lub Twój partner nie możecie sami poradzić sobie z egoizmem w związku, możecie skorzystać z terapii dla par.

Czy związek z egoistą ma sens?

Zastanawiając się nad tym jak żyć z egoistą należy pamiętać o tym, że nie z każdym człowiekiem możemy zbudować zdrowy i dojrzały związek. Nie jesteśmy skazani na trwanie w niesatysfakcjonującej relacji. Egoista czy egoistka zmieni się tylko wówczas, gdy sam/sama tego zapragnie. Jeśli nie wykazuje takiej woli, możemy rozstać się i tym samym zyskać szansę na nowy związek. Zadbajmy o to, abyśmy byli w nim partnerami, a nie rodzicami zaspokajającymi potrzeby dziecka.

Czy związek z egoistą ma sens? Najlepiej, gdy każdy z nas sam odpowie sobie na to pytanie. Jako terapeutka par uważam, że zawsze warto rozmawiać i podejmować próby ratowania związku. Kiedy dochodzimy do ściany i widzimy, że druga strona nie zamierza się zmienić i otworzyć na nasze potrzeby, zadajmy sobie pytanie: czy odpowiada mi niesymetryczna relacja?.Większość z nas pragnie mieć oparcie emocjonalne w partnerze. Egoizm w związku sprawia, że doskwiera nam poczucie osamotnienia.

Jak nie być egoistą w związku? Czy egoista może się zmienić?

Każdy człowiek sam decyduje o tym, czy zmieni swoje zachowanie. Jeśli nie chce pracować nad sobą, to nawet umiejętnie poprowadzona rozmowa nie skłoni go do zrewidowania swoich dotychczasowych postaw.

Odpowiadamy tylko za swoje wybory, dlatego zwróćmy uwagę na to, czy służą relacjom z innymi ludźmi. Jak nie być egoistą w związku? Przede wszystkim warto przyjrzeć się swojemu podejściu i odpowiedzieć sobie na poniższe pytania.

1. Czy próbuję poznać potrzeby partnera/partnerki i w miarę możliwości je zaspokajać?
2. Czy w obliczu trudności udzielam partnerowi/partnerce wsparcia emocjonalnego?
3. Czy uważnie słucham wypowiedzi partnera/partnerki i postrzegam je jako ważne?
4. Czy pomagam partnerowi/partnerce i wyświadczam mu różne przysługi?
5. Czy sprawiedliwie dzielę się obowiązkami z partnerem/partnerką?
6. 6. Czy dbam o zaspokojenie potrzeb seksualnych partnera/partnerki i jego/jej orgazm?

Jeśli na powyższe pytania udzieliłaś/udzieliłeś odpowiedzi twierdzącej, nie jesteś egoistą w związku. Każda odpowiedź „nie” wskazuje na obszar, nad którym warto popracować, aby zapewnić relacji równowagę i partnerski charakter.

Podsumowanie – egoizm w związku

Egoista w związku koncentruje się na własnych potrzebach i nie dostrzega naszych oczekiwań. Niechętnie udziela nam pomocy, zwłaszcza gdy ta nie pozostaje zgodna z jego interesem. W relacji romantycznej pełni głównie rolę biorcy, znacznie rzadziej dawcy. Mamy wrażenie, że sami mierzymy się z każdym problemem, bo brakuje nam emocjonalnego wsparcia. Na naszej głowie spoczywa większość obowiązków i ponoszonych kosztów. Nie doświadczamy satysfakcji seksualnej, bo egoista zwraca uwagę tylko na własny orgazm. Na dłuższą metę taka relacja okazuje się wyczerpująca i dysfunkcyjna.

Dostrzegając egoizm w związku, porozmawiajmy z partnerem o problemie i postawmy mu jasne granice. Pamiętajmy o tym, że otwarta komunikacja potrzeb nie każdego skłoni do pracy nad sobą. Jeśli sytuacja nie ulegnie zmianie po szczerej rozmowie, weźmy odpowiedzialność za swoje życie. Zastanówmy się, czy taka relacja nam odpowiada. Jeśli nie spełnia naszych oczekiwań, to warto rozstać się, aby zbudować partnerski związek z kimś innym.

Bibliografia:

1. Bierówka J.P.; Egoizm i altruizm jako niesprzeczne motywy działań człowieka w świetle zasady wzajemności; Państwo i Społeczeństwo; 9(2), 2009, s. 213-221
2. Fromm E.; O sztuce miłości; Dom Wydawniczy Rebis, 2000